به نقل از «ایسنا»

سنت گیلانی‌ها هنگام خشکسالی

تاریخ انتشار: ۱۰ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۴۱۳۰۰۷

سنت آب‌ سوارگیری (سنت مِراب‌گیری) یکی از آداب کهن گیلانی‌ها در کشاورزی است که در جریان آن، آب میان زمین‌های کشاورزی تقسیم می‌شود و هنگام خشکسالی، کمبود آب مدیریت می‌شود.

سپیده آشفته‌پور ـ مسئول پژوهش و کمیته ثبت میراث ناملموس استان گیلان ـ با بیان اینکه کشاورزی مهمترین شاخص فعالیت اقتصادی در این استان است، به ایسنا گفت: زندگی و امرار معاشِ جمع وسیعی از مردم این استان از طریق فعالیت‌های کشاورزی تأمین می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

هرچند استان گیلان در کلیت خود به عنوان یک سرزمین حاصلخیز و مناسبِ فعالیت‌های کشاورزی شناخته شده است، اما شرایط محیطی از قبیل اقلیم، ارتفاع، جنس خاک و قابلیت دسترسی به آب در همه جا، یکسان و یکنواخت فراهم نیست.

او ادامه داد: کشت برنج٬ از دیرباز یکی از ارکان اساسی اقتصاد کشاورزی و برنج یکی از اساسی‌ترین مواد غذایی گیلانی‌هاست. از این رو٬ در فرهنگ مردم گیلان برنج و برنج‌کاری انعکاسی بسیار وسیع داشته است و جایگاهی در داستان‌ها و آداب و رسوم گیلکی دارد. نیاز مداوم برنج به آب و اهمیت آبیاری در کشاورزی برنج، به مدیریت آب در استان گیلان اهمیت ویژه‌ای بخشیده است. از این‌رو، نظام عرفیِ شکل‌گرفته بر پایه حق و حقوق هر یک از نهرها و چگونگی نظارت بر جریان دائم آب، پیچیدگی زیادی دارد. 

آشفته‌پور افزود: به این دلیل سنت آب‌سوارگیری یا مِراب‌گیری در استان گیلان مرسوم است. آب‌سوار، مِراب یا میراب کسی است که توسط خود کشاورزان انتخاب می‌شود و در تقسیم آب به شالیکاران کمک می‌کند و در ازای کاری که انجام می‌دهد، بر اساس توافق با کشاورزان، مزدی دریافت می‌کند. آب‌سوار در سرچشمه‌ جوی آب، از تنه‌ درختی حدود دو متر  که به آن کَل (Kal) می‌گویند، استفاده می‌کند و آب را به شکل مساوی به داخل خال مزارع (یعنی هر قطعه) هدایت می‌کند. مزارعی که مستقیما از این آب بهره‌مند می‌شوند، به آن «جوب سرخال» می‌گویند، که بعد از سیراب شدن باید آب را به زمین پایین دست بدهد، که به آن «دم آبخور» می‌گویند. به مزارعی که در بالادست قرار دارند و آب ابتدا به آن‌ها می‌رسد، «سر آب‌خور» می‌گویند.

این کارشناس گفت: در مواقعی که خشکسالی به نهایت شدت می‌رسد، میراب تمام  کل‌ها را می‌بندد و آب را به سمت جوی اصلی هدایت می‌کند. سپس با بازبینی مزارع ابتدا به خشک‌ترین مزارع آب می‌رساند و این کار را با بستن کل‌های متعلق به مزارع دیگر انجام می‌دهد و به ترتیب با اولویت‌بندی، همه مزارع آبیاری می‌شوند و این کار فقط توسط  میراب صورت می‌گیرد. امروزه میراب توسط کهنسالان و افراد سالخوردۀ روستا و معمولا در مساجد یا قهوه‌خانه‌ها انتخاب می‌شود. 

مسئول ثبت آثار ناملموس استان گیلان درباره اهمیت ثبت «سنت مِراب‌گیری» توضیح داد: با ورود تکنولوژی و تغییر سبک زندگی، رسم‌ها، آیین‌ها و  مراسم‌ها هم تحت‌تاثیر عوامل مختلفی همچون عوامل محیطی قرار  گرفته و همچنین با توجه به دشواری کار میراب و نداشتن مهارت کافی نسل جوان و نپذیرفتن این مسئولیت سنگین، به نظر می‌رسد که  جوانان از پذیرفتن این مهارت واهمه داشته و در نتیجه با توجه به کهنسال بودن افراد متخصص در این زمینه، ممکن است با مرگ هر یک از افراد، این سنت و مهارت به فراموشی سپرده شود. از سوی دیگر، به دلیل اهمیتی که برنج در فرهنگ مردم گیلان دارد ضروری است به بررسی آداب فرهنگی خاص مرتبط با این منطقه پرداخت. از این رو مطالعه، حفظ و شناساندن این دانش بشری می‌تواند گامی برای حفظ آثار معنوی و میراث فرهنگی ناملموس باشد. بنابراین سنت آب‌سوارگیری(سنت مِراب‌گیری) با شماره ثبت ۲۷۶۰ در سال ١۴٠١ در فهرست میراث ملی کشور ثبت شد.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: میراث ناملموس دارایی های فرهنگی گيلان خشكسالی دفاع مقدس نقاشي رونمایی کتاب علی اکبر صادقی استان گیلان م راب گیری

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۴۱۳۰۰۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ثبت نام ۵۸۰۰ گیلانی در طرح اکرام ایتام و محسنین ماه رمضان

به گزارش خبرنگار مهر، عباس اهرابی بعد از ظهر شنبه در گفت و گو با رسانه‌ها همراهی خیرین و نیکوکاران را مایه دلگرمی دانست و اظهار کرد: هم اکنون سه هزار ۱۳۳ یتیم و ده هزار و ۲۲۱ فرزند از خانواده محسنین در استان گیلان از حمایت حامیان نیکوکار بهره مند می‌شوند که علاوه بر دریافت کمک هزینه معیشت، بسیاری از مشکلات درمانی، تحصیلی و مسکن این افراد، از طریق گزارش همکاران اکرام به حامیان و عنایت این بزرگواران مرتفع گردیده است.

مدیرکل کمیته امداد گیلان، با اشاره به اینکه طی ماه رمضان امسال در قالب پویش باران مهربانی ۵۸۰۰ نفر به عنوان حامی جدید در طرح اکرام ایتام و محسنین ثبت نام کرده‌اند، افزود: این امر نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۹۷ درصد افزایش یافته است و هم اکنون حدود چهل هزار حامی در این طرح مشارکت دارند.

وی در ادامه، با بیان اینکه طی سال گذشته بیش از یکصد میلیارد تومان توسط حامیان به فرزندان معنوی شأن اهدا شد، اضافه کرد: حدود ۸۳ میلیارد تومان از میزان کمک‌های اهدایی حامیان نقدی و مابقی به صورت کالا و خدمات ضروری برابر نیازهای فرزندان از سوی این عزیزان اهدا گردید.

اهرابی با تأکید بر اینکه تعداد زیادی از فرزندان ایتام و محسنین هستند که دارای حامی نبوده یا دریافت مراحم بسیار پایینی دارند، گفت: مردم نوعدوست و خیر، جهت حمایت یک یا چند فرزند معنوی می‌توانند با مراجعه و ثبت نام در سایت ekram.emdad.ir نسبت به انتخاب فرزند معنوی با شرایط مورد نظر خود (سن، جنسیت، سادات، بیمار، محل سکونت) اقدام و همچنین حامیان با مراجعه حضوری یا تلفنی به واحدهای اکرام ادارات امداد استان می‌توانند نسبت به شرح وضعیت زندگی این افراد آگاهی پیدا کرده و سپس فرزند معنوی خود را جهت حمایت انتخاب نمایند.

مدیرکل کمیته امداد امام خمینی (ره) استان گیلان، ادامه داد: ارسال عدد ۱۳ به سر شماره ۳۰۰۰۳۳۳۳ نیز از روش‌های دیگر برای ثبت نام در طرح اکرام ایتام و محسنین می‌باشد.

وی ضمن تقدیر از اعتماد حامیان و خیرین گفت: به منظور تسهیل در روش‌های پرداخت برای هر فرزند معنوی یک شماره کارت اختصاصی در نظر گرفته می‌شود که حامیان می‌توانند بدون شناسه واریز و از طریق سایت و یا کلیه درگاه‌های بانکی و اپلیکیشن‌های موجود، نسبت به واریز مستقیم هدایای نقدی به حساب فرزندان معنوی اقدام نموده و گزارش پرداخت را در سایت مشاهده کنند.

اهرابی در پایان با قدردانی از همراهی همیشگی مردم نیکوکار گیلان، عنوان کرد: مردم خیر استان در قالب پویش اطعام مهدوی به منظور تهیه بسته‌های افطاری ساده، غذای گرم و بسته معیشتی برای اقشار کم برخوردار، بالغ بر ۷۷ میلیارد تومان مشارکت کردند.

کد خبر 6090008